- astronomiczne współrzędne
- współrzędne sferyczne służące do opisania kierunku do ciał niebieskich, czyli ich położenia na sferze niebieskiej.
Każdy układ współrzędnych astronomicznych jest określony przez podanie: 1) początku układu O (umieszczonego w miejscu obserwacji,
w środku Ziemi lub w środku Słońca), 2) płaszczyzny podstawowej P przechodzącej przez punkt O oraz 3) kierunku podstawowego k leżącego w płaszczyźnie P.
W układzie w ten sposób określonym współrzędne astronomiczne ciała niebieskiego są 2 kątami (lub odpowiadającymi im łukami wielkich kół na sferze niebieskiej)
U i V, gdzie U jest kątem między rzutem i' na płaszczyznę P półprostej i — poprowadzonej z punktu O ku danemu ciału niebieskiemu — i kierunkiem k,
natomiast V jest kątem między półprostą i i płaszczyzną podstawową P. Najczęściej używane w astronomii są 4 układy współrzędnych astronomicznych:
horyzontalny, równikowo-południkowy, równikowo-równonocny i ekliptyczny.W układzie horyzontalnym płaszczyzną P jest płaszczyzna horyzontu, kierunkiem k —
kierunek południa, współrzędnymi są: → azymut (A, kąt — łuk pomiędzy płaszczyzną południka niebieskiego i płaszczyzną przechodzącą przez dane ciało oraz zenit i nadir)
i wysokość (h, kąt — łuk między kierunkiem do ciała niebieskiego i płaszczyzną horyzontu);
w układzie równikowo-południkowym płaszczyzna P jest płaszczyzną równika, kierunkiem k — kierunek południa; współrzędnymi: kąt godziny (t, kąt — łuk między płaszczyzną południka niebieskiego a płaszczyzną przechodzącą przez dane ciało i bieguny świata) i deklinacja (δ, kątowa odległość punktu na sferze niebieskiej od równika niebieskiego);
w układzie równikowo-równonocnym, płaszczyzną P — jest płaszczyzna równika, k — kierunek ku punktowi Barana, współrzędnymi: rektascensja (α, kąt — łuk między 2 przechodzącymi przez bieguny świata płaszczyznami: jedną przechodzącą przez punkt równonocy, drugą — przez dane ciało) i deklinacja δ;
w układzie ekliptycznym — płaszczyzna P jest płaszczyzną ekliptyki, kierunkiem k — kierunek ku punktowi Barana; współrzędnymi: długość ekliptyczna (λ, kąt — łuk między prostopadłymi do płaszczyzny ekliptyki płaszczyznami: jedną przechodzącą przez punkty równonocy, drugą — przez dane ciało) i szerokość ekliptyczna (β, kąt — łuk między płaszczyzną ekliptyki a półprostą poprowadzoną z punktu obserwacji przez dane ciało). Używa się także układu galaktycznego, w którym płaszczyzną podstawową jest płaszczyzna Galaktyki (płaszczyzna o największej gęstości materii w Galaktyce), a kierunkiem podstawowym kierunek ku jądru Galaktyki; współrzędnymi astronomicznymi w tym układzie są długość i szerokość galaktyczna.
Źródło:
http://encyklopedia.pwn.pl/4229_1.html