- nawigacja morska
- proces prowadzenia statku mor. bezpieczną i możliwie najszybszą trasą do punktu przeznaczenia, co wymaga umiejętności określania pozycji statku i wytyczania właściwego kursu statku;
w znaczeniu pierwotnym: żegluga lub kierowanie statkiem wodnym.
Zależnie od stosowanych środków i metod, nawigację morską dzieli się na: pilotową, polegającą na określaniu pozycji i wytyczaniu kursu wg mijanych pław, staw, nabieżników wyznaczających tory wodne;
terestryczną, polegającą na określaniu pozycji na podstawie wzrokowej obserwacji rozpoznawanych obiektów lądowych, np. latarni mor.;
astronomiczną (astronawigację), polegającą na określaniu pozycji statku metodą pomiarów astr., stosowaną w żegludze oceanicznej;
zliczeniową, polegającą na określaniu pozycji statku na podstawie znajomości jego kursu, wyznaczonego za pomocą kompasu magnet. lub girokompasu, oraz przebytej drogi, mierzonej logiem;
inercjalną, polegającą na automatycznym określaniu pozycji statku na podstawie pomiaru parametrów jego ruchu za pomocą systemu przyspieszeniomierzy liniowych i kątowych oraz girokompasu, sprzężonych z kursografem;
stosowana jedynie na okrętach podwodnych;
radiową, czyli radionawigację, do której zalicza się też nawigację radarową i satelitarną (nawigacja prowadzona w oparciu o sztuczne satelity Ziemi).
Można również wyodrębnić nawigację morską meteorologiczną, polegającą na prowadzeniu statku szlakiem sprzyjającej pogody.
Początek rozwoju nawigacji morskiej przypada na czasy królewicza portug. Henryka Żeglarza (XV w.) i jest nierozłącznie związany z rejsami oceanicznymi epoki odkryć geograficznych. Były one możliwe m.in. dzięki wynalezieniu kompasu magnetycznego. Dotychczasowa żegluga bez kompasu odbywała się na ogół tylko wzdłuż wybrzeży, aczkolwiek wikingowie, Arabowie i mieszkańcy wysp O. Spokojnego podejmowali dalekie podróże oceaniczne, nawigując dzięki obserwacji ciał niebieskich, lotu ptaków, kierunku wiatrów itp. Mapy mor. powstały już w XII w., ale dopiero w XVI w. Merkator oprac. mapę wiernokątną, umożliwiającą łatwe wykreślenie drogi statku i prosty pomiar odległości. W tym czasie potrafiono już określać szerokość geogr. na podstawie kąta wzniesienia ciał niebieskich (zwł. Gwiazdy Polarnej i Słońca w czasie jego kulminacji), który mierzono początkowo za pomocą prostej przeziernicy (tzw. laski Jakuba), a później używano astrolabium, kwadrantu, a od XVIII w. oktantu i sekstantu (astronomiczne instrumenty). Skonstruowanie w XVIII w. chronometru umożliwiło wyznaczanie długości geograficznej. Współczesna nawigacja morska opiera się gł. na metodach radionawigacyjnych.Źródło:
http://encyklopedia.pwn.pl/50220_1.html