Meteorologia i oceanografia

A B C D E F G H I J K L Ł M N O
P R S Ś T U W Z

przezroczystość wody morskiej
cecha wody wyrażająca się stopniem jej zdolności do przepuszczania światła słonecznego. Woda morska nie jest zupełnie przezroczysta, gdyż pływa w niej plankton i unoszą się sole mineralne. Najlepiej przenikają przez nią promienie czerwone, najbardziej fioletowe. Pierwsze badania przezroczystości wód poczynił na M. Śródziemnym zakonnik Sekki. Tarcze którymi posługiwał się nazwano "tarczami Sekkiego": linka pomalowanej na biało zanurzonej tarczy jest podzielona na metry i przy spuszczaniu w głąb wskazuje głębokość, zanurza się tarczę tak długo, dopóki nie zniknie z oczu, wówczas odnotowuje się głębokość i powoli podnosi się ją do góry, aż będzie wyraźnie widoczna i znów odnotowuje się głębokość. Średnia z dwóch odnotowanych głębokości jest głębokością przezroczystości wód. Nowsze przyrządy do badania przezroczystości wody morskiej mają bardzo czułe błony fotograficzne w specjalnych kasetach; opuszcza się je na różne głębokości i po linie spuszcza się ciężarek, który uderzeniem otwiera migawkę na 30-60 minut. Następny spuszczony po linie ciężarek uderzeniem zamyka aparat. Badania wykazały, że na przezroczystość wody wpływają gł. części nierozpuszczalne oraz plankton, który napotyka się nawet w najbardziej od brzegów miejscach w górnych warstwach wody. Natomiast nierozpuszczalne cząstki mineralne i inne najbardziej zanieczyszczają wodę koło brzegów. Przy wielkiej ilości planktonu w wodzie przezroczystość spada do ok. 16 m; przy małej ilości osiąga ok. 26 m. Największą przezroczystość wody zaobserwowano w M. Sargassowym; na głębokości 67 m tarcza Sekkiego była jeszcze widoczna. Średnia głębokość 45-55 m jest granicą, do której dobrze przenikają promienie słońca. Za pomocą błon fotograficznych wykryto jednak słabe promienie słoneczne nawet na głębokościach 1000 i 1700 m. Światło jest potrzebne zwłaszcza dla życia roślin, które rozwijają się dzięki fotosyntezie chlorofilu. Już na głębokości 100 m oświetlenie głębin jest 3 razy mniejsze niż na powierzchni, na 500 m sto razy mniejsze, a na 700 m światło prawie nie dociera, toteż od tej głębokości zaczyna się wieczna ciemność i brak życia roślinnego. Natomiast żyją tam i niżej organizmy o odpowiednio przystosowanym wzroku lub posiadające własne wydzielane przez siebie oświetlenie.

Źródło:
Ireneusz Grajewski, Józef Wójcicki "Mały leksykon morski"; Wydawnictwo Ministra Obrony Narodowej, Warszawa 1981.