- sekstant
- sekstans - przyrząd nawigacyjny do pomiarów wysokości (kąta wzniesienia) ciał niebieskich w celu określenia astr. linii pozycyjnej, a także do pomiarów kątów poziomych i pionowych, służących do wykreślania linii pozycyjnych.
Sekstant składa się z metal. ramy (fot.) w kształcie wycinka koła (ok. 1/6 — stąd nazwa), którego łuk
(tzw. →limbus)
ma naniesioną podziałkę w stopniach, umożliwiającą — za pomocą wskaźnika umieszczonego w dolnej części ruchomego ramienia, tzw. → alidady, oraz śruby mikrometrycznej — określenie dokładnego położenia tego ramienia, 2 zwierciadeł, ruchomego i nieruchomego (to ostatnie jest podzielone na połowy: przezroczystą i odbijającą), lunetki i szkieł przyćmiewających.
Pomiar wysokości h ciała niebieskiego (np. Słońca) polega na takim ustawieniu alidady, aby widziany w lunetce, a powstały w wyniku odbić od zwierciadeł jego obraz był styczny do horyzontu widzianego przez przezroczystą część zwierciadła;
wówczas wysokość h jest dwukrotnie większa od kąta przesunięcia alidady γ (h = 2γ); aby uniknąć konieczności mnożenia wyniku przez 2, podziałka sekstantu jest dwukrotnie zagęszczona.
Sekstant może też mieć cyfrowy odczyt elektroniczny.
Wynalazcą sekstantu (1731) jest astronom ang. John Hadley (1682–1744).
Źródło:
Ireneusz Grajewski, Józef Wójcicki "Mały leksykon morski"; Wydawnictwo Ministra Obrony Narodowej, Warszawa 1981.
Sekstatn - Źródło: http://www.home0.inet.tele.dk/ kompas/sekstant.htm
