Wielki Ocean, Pacyfik - największy i najgłębszy naturalny zbiornik wodny na Ziemi, rozciągający się między Azją, Ameryką Pn. i Pd., Antarktydą Zach. oraz Australią; u wybrzeży kontynentów ocean obejmuje morza (z większymi zatokami): Beringa (zatoki Anadyrska i Bristolska), Ochockie (Zat. Szelichowa), Japońskie, Żółte (zatoka Bo Hai), Wschodniochińskie, Południowochińskie (zatoki Tonkińska i Tajlandzka), Koralowe, Tasmana, Rossa, Amundsena, Bellingshausena; zach. część Oceanu Spokojnego obejmuje 2 rozległe morza otwarte, Filipińskie i Fidżi, oraz liczne morza międzywyspowe: Wewnętrzne M. Japońskie, Sulu, Celebes, Moluckie, Seram, Banda, Flores, Jawajskie, Nowogwinejskie, Salomona; pozostałe morza międzywyspowe, Sibuyan, Visayan i Mindanao w Filipinach oraz Halmahera, Bali i Sawu w Indonezji, mają charakter mniejszych zatok lub cieśnin; wsch. część Oceanu Spokojnego, u wybrzeży Ameryki, obejmuje zatoki (od pn.): Alaskę, Kalifornijską, Panamską, Ancud, Corcovado, Peńas. Granica (umowna) z O. Indyjskim biegnie od pn. wejścia do cieśn. Malakka wzdłuż zach. i pd. brzegów Archipelagu Malajskiego, pd. brzegów Nowej Gwinei do Cieśn. Torresa, następnie na pd. od Australii biegnie przez wsch. wejście do Cieśn. Bassa i od Tasmanii — wzdłuż południka 146°55′E, do Wybrzeża Jerzego V w Antarktydzie Wsch.; mimo zaleceń Międzynar. Biura Hydrograficznego w Monako, aby położone na pn. od Australii morza Timor i Arafura (z zat. Karpentaria) wchodziły w skład Oceanu Spokojnego, większość oceanografów zalicza je do O. Indyjskiego; granica z O. Atlantyckim na pn., w Cieśn. Beringa (połączenie z O. Arktycznym), przebiega od Przyl. Dieżniewa w Azji do Przyl. Księcia Walii w Ameryce Pn., na pd.-wsch. w Cieśn. Drake'a — od przyl. Horn w Ameryce Pd. do przyl. Prime Head na Płw. Antarktycznym w Antarktydzie Zach.; Kanał Panamski w Ameryce Centr. łączy Ocean Spokojny z M. Karaibskim.

Powierzchnia Wynosi 178 684 tys. km2, co stanowi 49,6% powierzchni (ok. 53% objętości) oceanu świat. oraz ok. 35% całej powierzchni Ziemi; średnia głęb. wynosi 3957 m (wg niektórych źródeł 4028 m), maks. — 11 034 m w głębi Challenger Rowu Mariańskiego, największej w oceanie świat.; rozciągłość południkowa oceanu wynosi 15,8 tys. km, od Cieśn. Beringa do M. Rossa, równoleżnikowa — 19,5 tys. km, od Zat. Tajlandzkiej do Zat. Panamskiej; na Oceanie Spokojnym jest ok. 10 tys. wysp o łącznej pow. ok. 3,6 mln km2 — największe (powyżej 15 tys. km2 ): Nowa Gwinea, Borneo, Sumatra, Honsiu, Celebes, Wyspa Pd. Nowej Zelandii, Jawa, Wyspa Pn. Nowej Zelandii, Luzon, Mindanao, Hokkaido, Sachalin, Kiusiu, Nowa Brytania, Tajwan, Hajnan, Vancouver, Timor, Sikoku, Halmahera, Seram, Nowa Kaledonia, Sumbawa, Flores; w środk. i zach. części oceanu, na przestrzeni ok. 66 mln km2, jest wiele archipelagów i pojedynczych wysp, gł. pochodzenia wulk., stanowiących Oceanię; — część świata składającą się z Mikronezji, Melanezji i Polinezji.

Budowa geologiczna dna. Centralną część Oceanu Spokojnego stanowi oceaniczna skorupa ziemska zbud. ze skał magmowych o składzie zbliżonym do bazaltu, pokrytych gł. czerwonym iłem głębinowym, wapiennym mułem otwornicowym, promienicowym (radiolariowym) lub okrzemkowym; miąższość tych osadów wynosi średnio 300–400 m, a w rowach oceanicznych dochodzi do 2–3 km. Najstarsze z poznanych dotychczas osadów Oceanu Spokojnego są wieku górnojurajskiego; występują one w przybrzeżnych częściach oceanu. Bazaltowa skorupa oceaniczna jest odgraniczona od skorupy kontynent. tzw. linią andezytową; ciągnącą się wzdłuż rowów oceanicznych i łuków wysp okalających Ocean Spokojny; wzdłuż tej linii skorupa oceaniczna podsuwa się pod skorupę kontynent. (Benioffa strefa), co wywołuje b. dużą aktywność sejsmiczną i intensywny wulkanizm.

Ukształtowanie dna Jest bardzo urozmaicone, występują tam wszystkie wielkie i małe formy dna oceanicznego; najbardziej charakterystyczną cechą rzeźby jest obecność najrozleglejszych w oceanie świat. basenów oceanicznych i licznych rowów oceanicznych (2/3 rowów w oceanie świat.), ciągnących się wzdłuż podnóży stoków kontynent. Azji i obu Ameryk oraz wzdłuż podwodnych grzbietów z łukami wysp w zach. części oceanu; najgłębsze rowy oceaniczne: Mariański, Tonga (do 10 882 m), Kurylsko-Kamczacki (10 542 m), Filipiński (10 497 m), Izu-Ogasawara (9810 m), Bougainville'a (9140 m). Światowy system grzbietów śródoceanicznych przechodzi do Oceanu Spokojnego z O. Indyjskiego, od Wzniesienia Australijsko-Antarktycznego, którego pacyficznym przedłużeniem jest grzbiet Wzniesienia Południowopacyficznego, ciągnący się przez pd. część dna oceanu do strefy rozłamu Eltanin, od której z kolei ciągnie się Wzniesienie Wschodniopacyficzne, szeroki i rozległy grzbiet skręcający stopniowo na pn. w kierunku Zat. Kalifornijskiej, gdzie kończy się gł. pacyficzny ciąg grzbietów śródoceanicznych; w części pd.-wsch. dna Oceanu Spokojnego leży drugorzędny śródoceaniczny Grzbiet Chilijski (Wzniesienie Zachodniochilijskie), ciągnący się w kierunku pd.-wsch., jako przedłużenie poprzecznej do Wzniesienia Wschodniopacyficznego strefy rozłamu Challenger — do podnóża stoku kontynent. Ameryki Pd. na szer. geogr. płw. Taitao w pd. Chile. Grzbiety śródoceaniczne Oceanu Spokojnego mają wzdłużne doliny ryftowe i są przecięte poprzecznie licznymi strefami rozłamu, tworzącymi długie krawędzie ciągnące się daleko w dnie sąsiednich basenów oceanicznych, zwł. na zach. od Wzniesienia Wschodniopacyficznego w wielkim Basenie Północno-Wschodnim, gdzie m.in. krawędzie Clarión, Clipperton i Galápagos mają po ok. 4000 km długości. Główne grzbiety śródoceaniczne dzielą dno Oceanu Spokojnego na 2 nierówne części; mniejsza rozciąga się wzdłuż stoków kontynent. Ameryki i Antarktydy, obejmując kolejno baseny Gwatemalski, Peruwiański i Chilijski, z rowami oceanicznymi wzdłuż Ameryki, oraz rozległy Basen Bellingshausena (Southeast Pacific Basin), rozciągający się do stoków kontynent. pd. części Chile i Antarktydy; na zach. i pn. od gł. grzbietów rozciąga się większa część dna Oceanu Spokojnego z najgłębszymi rowami i basenami oceanicznymi, z których najrozleglejsze są baseny: Północno-Wschodni, Południowopacyficzny (Southwest Pacific Basin), Północno-Zachodni, Środkowopacyficzny; w zach. części oceanu leżą mniejsze baseny: Filipiński, Zachodniomariański, Melanezyjski, Południowofidżyjski, Tasmana i in.; w basenach oceanicznych jest kilka wyraźnych, monotonnych równin abisalnych, największe występują na dnie Basenu Południowopacyficznego (na wsch. od Nowej Zelandii) oraz w Basenie Bellingshausena (Równina Amundsena) i Basenie Północno-Wschodnim (m.in. równiny Aleucka, Tuftsa). Najbardziej charakterystyczną cechą dna Oceanu Spokojnego jest wielka liczba wzniesień podwodnych, gł. pochodzenia wulk., w postaci łańcuchów gór wulk. (grzbiety: Cesarski, Hawajski, Marcus-Wake, Wake-Necker, Palau-Kiusiu, Magellana, wysp Line i Tuamotu) lub grzbietów w kształcie łuku, zwieńczonych wyspami (Aleuty, Kuryle, W. Japońskie, Riukiu, Filipiny, Mariany, W. Salomona, Kermadec, Tonga i in.), z przyległymi po zewn. stronie głębokimi rowami oceanicznymi; ponadto na dnie Oceanu Spokojnego występują masowo gujoty — pojedyncze podwodne góry (seamounts) o względnej wysokości do kilku tysięcy metrów i płaskich wierzchołkach, m.in. Góra Hendersona ze szczytem na głęb. -388 m i Góra Pattona (-662 m) w Basenie Pn.-Wsch., góry Milwaukee (-11 m) i Ramapo (–73 m) w Basenie Pn.-Zach., Góra Orne'a (-29 m) w Basenie Południowopacyficznym oraz góry Wildera (-5 m) i Kammu (-320 m) w Basenie Środkowopacyficznym. W międzyzwrotnikowej części oceanu (od 28°N do 28–30°S) występują atole i wyspy koralowe, częściowo powstałe na gujotach, oraz bariery koralowe wzdłuż łańcuchów wysp lub na szelfach, m.in. największa tego typu formacja, Wielka Rafa Koralowa (3000 km na 300 km), jest położona na szelfie u pn.-wsch. wybrzeży Australii na M. Koralowym. Stoki kontynent. w Oceanie Spokojnym są strome, zwł. te, które wznoszą się nad rowami oceanicznymi, na niektórych odcinkach mają kształt stopni osuwiskowo-tektonicznych i często są pocięte kanionami podmor.; szelfy zajmują niewielką część dna Oceanu Spokojnego, ich szerokość wynosi od kilkudziesięciu kilometrów u wybrzeży Ameryki do 700–800 km w morzach Beringa, Wschodniochińskim, Południowochińskim; krawędzie szelfu są na głęb. 150–200 m, jedynie u wybrzeży Antarktydy — na głęb. ok. 500 m.

Prądy powierzchniowe. W niskich szer. geograficznych Oceanu Spokojnego mają układ symetryczny względem równikowego pasa ciszy, położonego między pasatami, których oddziaływanie na powierzchnię oceanu przyczynia się do płynięcia prądów Północnorównikowego i Południoworównikowego. Prąd Północnorównikowy przepływa ze wsch. na zach. między 10 a 20°N; u wybrzeży Filipin gł. masa jego wód kieruje się na pn. wzdłuż wsch. wybrzeży Tajwanu, przedostaje się na M. Wschodniochińskie, gdzie płynie po zach. stronie wysp Riukiu, następnie między nimi kieruje się na otwarty ocean i jako prąd Kuro Siwo opływa od wsch. W. Japońskie aż do ok. 36°N; tutaj skręca na wsch. i po ok. 2500 km przechodzi w Prąd Północnopacyficzny, dopływający do wybrzeży Ameryki Pn.; część jego wód skierowuje się ku pd. jako zimny Prąd Kalifornijski, który na zach. od wejścia do Zat. Kalifornijskiej wchodzi w skład Prądu Północnorównikowego; część pn. Prądu Północnopacyficznego, jako ciepły Prąd Alaski, dociera do M. Beringa, skąd wzdłuż Kamczatki i Kuryli z pn. na pd.-zach. płynie zimny prąd Oja Siwo, który na wsch. od Hokkaido miesza się z odgałęzieniem prądu Kuro Siwo i płynie na wsch., współtworząc Prąd Północnopacyficzny. Na półkuli pd., między 5°N a 5°S, płynie ze wsch. na zach. Prąd Południoworównikowy; gł. masa jego wód kieruje się ku wybrzeżom Australii, współtworząc ciepły Prąd Wschodnioaustralijski. Na pd. od 40°S utrzymuje się stale pod działaniem wiatrów zach. Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy; u wybrzeży Ameryki Pd. znaczna jego część skierowuje się ku pn. jako zimny Prąd Peruwiański. Między 5 a 10°N płynie w kierunku z zach. na wsch. Prąd Równikowy (wsteczny). Na równiku płynie w przeciwnym kierunku podpowierzchniowy Prąd Cromwella.

Wody głębinowe. Cechuje je słaba cyrkulacja; olbrzymie obszary głębin wypełniają od pd. wody antarktyczne (z O. Arktycznym Ocean Spokojny ma ograniczoną wymianę wód); są one jednorodne; temperatura ich utrzymuje się poniżej 2°C, a zasolenie wynosi 34,6–34,7‰. W najgłębszych rowach oceanicznych temperatura wód znacznie wzrasta, m.in. na skutek ich adiabatycznego ocieplania. W warstwie między 400 a 1500 m zalegają wody pośrednie (pochodzące ze strefy antarktycznej) o temp. 3–5°C i zasoleniu 34–34,5‰; wody podpowierzchniowe między 100–500 m wykazują temp. 10–15°C i zasolenie 35‰.

Pływy na Oceanie Spokojnym są gł. półdobowe nieregularne i regularne, jedynie na M. Ochockim, M. Japońskim, wokół Aleutów oraz na M. Południowochińskim i wokół Archipelagu Bismarcka oraz W. Salomona występują pływy dobowe, gł. nieregularne; największe wysokości pływów: Zat. Penżyńska (M. Ochockie) do 13,2 m, Zat. Cooka (w Zat. Alaska) do 12,0 m, Zat. Bristolska (M. Beringa) 8,3 m, wybrzeża Kanady 7,7 m, wybrzeża Chin (M. Wschodniochińskie) 7,5 m, wybrzeża Australii 7,2 m, Zat. Panamska 5,9 m, pd. wybrzeża M. Południowochińskiego 5,4 m oraz wzdłuż pn.-zach. wybrzeży Nowej Zelandii do 5,3 m; w pozostałych częściach oceanu wysokość pływów nie przekracza 2,5 m.

Fale. Najsilniejsze falowanie wiatrowe występuje na szer. geogr. 40–60°S (ryczące czterdziestki, wyjące pięćdziesiątki) i na pn. od 40°N, gdzie wysokość fal przekracza 15 m, długość — 300 m; największe zaobserwowane fale miały wys. ponad 25 m, dł. — ok. 350 m; w międzyzwrotnikowej części oceanu przeważają fale o wys. do 5 m, maks. — do 10 m. Fale pochodzenia sejsmicznego (tsunami) występują na całym oceanie; najsilniejsze (niekiedy katastrofalne) rozchodzą się najczęściej z akwenów Archipelagu Malajskiego, W. Japońskich, Kuryli, Kamczatki, Aleutów, Hawajów i od pd. wybrzeży Chile; tsunami na Oceanie Spokojnym może mieć długość do kilkuset kilometrów, wys. do 8 m (wysokość przyboju na brzegach przekracza 20 m) i prędkość do ok. 1000 km/h; od 1952 działa międzynar. służba ostrzegawcza, składająca się z sieci stacji sejsmiczno-alarmowych rozmieszczonych na wyspach Kiusiu, Honsiu, Hokkaido, Iturup (Kurylsk), Sachalin (Jużnosachalińsk), na Kamczatce (Petropawłowsk Kamczacki), na Alasce (Fairbanks) i na wyspie Oahu (Pearl Harbor) w Hawajach.

Temperatura wód powierzchniowych. Ma wyraźny związek z układem prądów morskich. Równikowa strefa b. ciepłych wód, w której temperatura przez cały rok utrzymuje się między 25 a 29°C, wąska na wsch., rozszerza się znacznie w kierunku zach. (zgodnie z rozpływaniem się w tej części oceanu 2 prądów równikowych). W strefie między 40°N a 40°S temperatury wód na zach. są wyższe (ciepłe prądy) niż na wsch. (prądy zimne), np. na 30°S w lutym wynoszą 24°C u wybrzeży Australii i 17°C u wybrzeży Ameryki Pd., w sierpniu odpowiednio 19°C i 14°C; na 35°N w lutym 15°C u wybrzeży Japonii i 13°C u wybrzeży Kalifornii, w sierpniu odpowiednio ok. 25°C i 15°C. Na pn. i pd. od tej strefy temperatury wód kształtują się odwrotnie — na zach. są o kilka stopni niższe niż na wschodzie. Na skrajnej pn. i pd. temperatury wód wynoszą poniżej -1°C.

Zasolenie wód powierzchniowych. Największe występuje w strefach zwrotnikowych i wynosi 36,5‰ na pd. i 35,3‰ na pn.; w pasie równikowym osiąga 34,5‰; w wysokich szer. geogr. — 33,5‰ na pd. i 32‰ na pn.; najmniejsze zasolenie, 30–31 ‰, występuje w szer. geogr. umiarkowanych i w akwenach przybrzeżnych.

Zjawiska lodowe (kry, góry lodowe) w pn. części Oceanu Spokojnego występują lokalnie, gł. na M. Beringa i M. Ochockim, w mniejszym stopniu na M. Japońskim i w zat. Alaska, natomiast w pd. części oceanu zasięgiem swym obejmują otwarty ocean; średnio granica ich zasięgu przebiega w zimie między 61 a 64°S, w lecie ok. 70°S (na morzach: Rossa, Amundsena i Bellingshausena); góry lodowe w końcu lata docierają do 46–48°S.

Największe rzeki uchodzące do Oceanu Spokojnego (wg wielkości odpływu): Jangcy, Mekong, Amur, Jukon, Huang He, Kuskokwim, Kolumbia, Kolorado, Czerwona, Perłowa, Fraser, Anadyr.

Świat roślinny. Obejmuje ok. 20 gat. roślin kwiatowych i ok. 4 tys. gat. glonów. Flora denna (fitobentos) występuje przeciętnie na głęb. 40–60 m; dla rejonów pn. charakterystyczne są brunatnice — gł. listownice, alarie i morszczyny, dla strefy przybrzeżnej Ameryki Pn. m.in. wielkomorszczyn; na półkuli pd., przy brzegach Australii i Nowej Zelandii, z brunatnic występują m.in. wielkomorszczyn, lesonia i eklonia; głębiej (w sublitoralu), zarówno na pn. jak i pd., charakterystyczne są m.in. gronorosty; występuje też wiele gat. krasnorostów, mniej zielenic; oderwane od podłoża brunatnice o bipolarnym występowaniu (wielkomorszczyn, gronorosty) tworzą rozległe skupienia, unoszone zwł. przez Prąd Wiatrów Zachodnich. W strefach gorących zmniejsza się ilość i różnorodność brunatnic (pozostają gronorosty), przybywa natomiast zielenic (gł. pełzatka, halimeda) i krasnorostów; powszechne są też glony wapienne, gł. krasnorosty (koralki, litotamniony), uczestniczące w budowie raf koralowych; w strefie międzyzwrotnikowej występują zarośla namorzynów (mangrowe). Z gat. użytkowych ważną rolę odgrywają m.in. brunatnica — listownica oraz krasnorost — anfelcja; w eksploatacji roślinności wodnej przodują Japonia, Chiny oraz Indonezja. Fitoplankton Oceanu Spokojnego w rejonie wód Dalekiego Wschodu składa się z ponad 380 gat., gł. bruzdnic i okrzemek; w wodach subark. przeważają bruzdnice z domieszką okrzemek, w tropik. — kokolitofory (grupa wiciowców).

Świat zwierzęcy. W strefie tropik. i subtropik. brzegów azjat. i austral. bytuje wspólna z O. Indyjskim najbogatsza fauna świata; olbrzymie obszary raf koralowych (Wielka Rafa Koralowa) i zarośli mangrowców; największa na świecie liczba gat. korali madreporowych, krabów, krewetek, ślimaków, małżów (ławice perłopławów), głowonogów, jeżowców, rozgwiazd, strzykw (trepang), ryb i in.; endemiczne są m.in. wszystkie gat. łodzików, jadowitych węży mor. i jedynych mor. owadów — nartników z rodzaju Halobates; u brzegów Ameryki brak raf koralowych, a fauna jest znacznie uboższa. Na pn. Oceanu Spokojnego bogate łowiska rybackie (gł. łososi pacyficznych, śledzia, sardyny iwasi, tuńczyka, dorsza, mintaja); ponad 3 tys. gat. ryb, w tym ok. 75% endemitów — przeszło dwukrotnie więcej niż w O. Atlantyckim; cały obszar Oceanu Spokojnego zasiedlają uchatki, orka, wiele gat. wali oraz albatrosy, natomiast foki tylko strefy biegunowe; w wodach pn. żyją m.in. mors i wydra morska.

Gospodarka. Nad Oceanem Spokojnym, w Ameryce, Australii, Azji i Oceanii, leżą 42 państwa i ok. 10 terytoriów zależnych, które łącznie zamieszkuje ponad 45% ludności świata; obszary te, zw. niekiedy Regionem Pacyfiku, odznaczają się wielkim potencjałem gosp., opartym m.in. na obfitych bogactwach naturalnych, zwł. na dużych zasobach surowców miner. oraz wielkiej różnorodności wytwarzanych produktów roln. i leśnych; ponadto charakteryzuje je szybki wzrost produkcji przem., gł. w gałęziach stosujących nowocz. technologie. W dnie Oceanu Spokojnego występują liczne surowce miner., spośród których są eksploatowane rudy tytanu, cyrkonu, toru oraz pierwiastki ziem rzadkich i kamienie szlachetne z piasków nadmor. wzdłuż brzegów Australii, Japonii, Nowej Zelandii i Rosji (Kuryle, Kamczatka), ropa naft. i gaz ziemny — ze złóż w szelfach należących do Chin, Malezji, Indonezji, Japonii, Stanów Zjedn., Australii i Nowej Zelandii, rudy cyny (kasyteryt) — z osadów dennych na szelfach Indonezji, Malezji i Tajlandii. Konkrecje polimetaliczne, zalegające obficie dno basenów oceanicznych, stanowią wielkie bogactwo, zawierają bowiem w dość czystym stanie mangan, nikiel, kobalt, miedź, molibden, wolfram i in. metale; przygotowaniem eksploatacji (obecnie wydobycie doświadczalne) tych złóż zajmuje się Międzynar. Organizacja Dna Morza przy ONZ; we wsch. części dna Oceanu Spokojnego, w Basenie Pn.-Wsch. między krawędziami Clarión i Clipperton, zlokalizowano działki przyszłej eksploatacji konkrecji; koncesje na działki otrzymały do 1993 najbardziej zaawansowane, międzynar., konsorcja z Australii, Belgii, Chin, Francji, Holandii, Japonii, Kanady, Niemiec, Polski, Rosji, Stanów Zjedn., W. Brytanii i Włoch. Polska jest jednym ze współudziałowców organizacji Interoceanmetal (współpraca z Bułgarią, Czechami, Rosją i Słowacją) z siedzibą w Szczecinie; Interoceanmetal otrzymał koncesję na działkę o pow. 150 tys. km2, położoną na głęb. 4100–4400 m w odległości ok. 1850 km na zach. od wybrzeży Meksyku, w strefie Clarión–Clipperton; zasobność tej działki wynosi ok. 1 mld t metali (w celach doświadczalno-badawczych wydobyto 2 t konkrecji).
Ocean Spokojny jest akwenem bogatym w świat zwierzęcy; fauna obejmuje ok. 100 tys. gatunków, w tym ponad 3 tys. gatunków ryb; łowiska oceanu odznaczają się wysoką wydajnością dostarczając ok. 60% masy połowów świat.; łowi się gł. ryby śledziokształtne i dorszokształtne, przy znacznym udziale połowów mięczaków i skorupiaków; największy udział w rybołówstwie na Oceanie Spokojnym mają Japonia, Chiny, Rosja, Peru, Stany Zjedn., Chile, Korea Pd., Indonezja, Tajlandia i Filipiny a z krajów spoza Regionu Pacyfiku — m.in. Norwegia i Polska.
Żegluga na Oceanie Spokojnym ze względu na rozciągłość równoleżnikową, ponad dwukrotnie większą niż O. Atlantyckiego, w niewielkim stopniu spełnia funkcję tranzytową, np. szlaki z Ameryki Pn. na O. Indyjski przez Ocean Spokojny są dłuższe niż przez O. Atlantycki, w tym także z zach. wybrzeża Stanów Zjedn. przez Kanał Panamski i Kanał Sueski; najbardziej uczęszczane szlaki biegną wzdłuż wybrzeży kontynentów, zwł. z Kanady i Stanów Zjedn. do Japonii, Korei Pd., Chin, Tajwanu i Filipin; mniej uczęszczane szlaki biegną z Kanału Panamskiego przez część środk. oceanu (Hawaje) do Azji Pd.-Wsch. i Australii, a najmniej uczęszczane przez część pd. — z Ameryki Pd. do Nowej Zelandii i Australii.

Odkrycia geograficzne i badania naukowe. Starożytna historia odkryć na Oceanie Spokojnym nie jest znana, dopiero w epoce wielkich odkryć geogr., po osiągnięciu 1513 wybrzeża Oceanu Spokojnego na Przesmyku Panamskim przez V.N. de Balboę, rozpoczęły się wyprawy i ekspedycje mor., zapoczątkowane wielką wyprawą F. Magellana (Oceania).
Pierwsza nauk. ekspedycja oceanograf. odbyła się 1872–76 na bryt. okręcie Challenger — W. Thomson i J. Murray badali m.in. termikę, zasolenie i skład chem. wód oraz geologię dna; badania kontynuowały inne statki oceanograf.: amer. Tuscarora 1873–76, niem. Gazelle 1875–76, ros. Witiaź 1886–89, amer. Albatross 1888–1905 i Aleksander Agassiz 1901–15 oraz niem. Planet 1906–13; w okresie międzywojennym badania prowadziły wyprawy oceanograf. ze Stanów Zjedn., W. Brytanii, ZSRR, Japonii, Kanady, Danii i in. krajów; po 1946 organizowano liczne ekspedycje o ściśle określonym zakresie badań, np. amer. statek Glomar Challenger (od 1968) był przystosowany technicznie do prowadzenia głębokowodnych wierceń geol. dna oceanicznego; podjęto skoordynowane międzynar. badania kompleksowe, zwł. od 1955 w ramach programu NORPAC (North Pacific Commision) w okresie Międzynar. Roku Geofiz. (1957–58), Międzynar. Roku Współpracy Geofiz. (największa aktywność słońca 1959) oraz Międzynar. Roku Spokojnego Słońca (1964–65), w których uczestniczyły amer. statki Spencer F. Byrd i Wema, radz. Witiaź II i Ob oraz wiele innych; w trakcie tych badań opracowano m.in. nowe, dokładniejsze mapy batymetryczne i nawigacyjne, rozpoznano rodzaje i sposoby przemieszczania się głębinowych mas wodnych, określono także zasobność dna Oceanu Spokojnego w surowce mineralne.

Źródło:
http://encyklopedia.pwn.pl/69636_1.html