Meteorologia i oceanografia

A B C D E F G H I J K L Ł M N O
P R S Ś T U W Z

zamarzanie morza
powstawanie kry i pokrywy lodowej; woda morska ulega zamarzaniu dopiero w temperaturze około -20C. Zamarznięciu warstw powierzchniowych przeciwstawiają się z jednej strony falowanie powierzchni wody, ułatwiające mieszanie się wód zimniejszych powierzchniowych z cieplejszymi z większej głębokości, a z drugiej strony - wypływanie cieplejszych, a więc lżejszych mas wody na powierzchnię. Proces krzepnięcia wody morskiej przebiega następująco; najpierw powstają drobne igiełki lodowe, które gęstniejąc zmieniają powierzchnię wody tzw. kaszę lodową; następnie pojawia się tzw. lód plackowaty, czyli okrągłe płaty lodu o średnicy od 1/2 do 3/4 m, które powstają z połączenia większych kryształków lodowych. Gdy mróz trwa dłużej, płaty lodu plackowatego łączą się, tworząc rozległe pola lodowe charakterystyczne dla mórz okołobiegunowych. Jedynie w obszarach podbiegunowych. Jedynie w obszarach podbiegunowych panują przez większą część roku tak ostre mrozy, że przestrzenie wodne pokryte są przez cały rok polami lodowymi, których tylko nieznaczna część topnieje w czasie krótkiego lata polarnego. Środek pól lodowych stanowi zwarta gruba warstwa lodu, gdyż pola te narastają szybko od dołu, dochodząc w ciągu roku do ok.4 metrów grubości, natomiast przy brzegach pól lodowych, wskutek działania wiatru, fal, prądów morskich i dłuższego nasłonecznienia w ciągu lata, powstaje lód ruchomy, na który składają się mniejsze i większe płaty lodu, przeplatane odłamkami pól lodowych noszące nazwę paku polarnego. Wiatry i prądy morskie powodują pękanie pól lodowych i nasuwanie się krawędzi kier, lub wypiętrzanie. Stłoczenie i wypiętrzanie elementów składowych paku polarnego zmienia obraz powierzchni pól lodowych; tworzą się nieregularne zwały lodowe zwane torosami; wysokość ich wynosi zwykle 5-6 m nad powierzchnią pola lodowego, jednak zdarza się, że powstają góry lodu dochodzące do ok. 20 m wysokości.

Źródło:
Ireneusz Grajewski, Józef Wójcicki "Mały leksykon morski"; Wydawnictwo Ministra Obrony Narodowej, Warszawa 1981.